Donderdagavond zijn de Belgische gevangenissen, inclusief die in Brugge en Ieper, opnieuw het toneel geworden van stakingsacties door het gevangenispersoneel. Deze recente stakingen benadrukken wederom de aanhoudende problematiek van overbevolking binnen de gevangenismuren, welke gepaard gaat met een toenemende agressie. Het personeel uit ook zijn zorgen over de constante werkdruk, het nijpende tekort aan collega’s, en het gebrek aan sociale controle binnen de faciliteiten.
De vakbonden pleiten voor oplossingen zoals een uitbreiding van elektronisch toezicht en een reductie van het aantal gedetineerden, in een poging het leven binnen de gevangenismuren draaglijker te maken. Tegen de achtergrond van deze eisen wordt een kritische blik geworpen op de alomtegenwoordige misvatting dat gevangenissen gestructureerde instellingen zijn waar orde en regelmaat heersen, en waar respect tussen personeel en gedetineerden vanzelfsprekend is.
De realiteit blijkt echter grimmiger. Met een overbevolking die een historisch hoogtepunt bereikt heeft sinds de invoering van strengere strafmaatregelen op 1 september 2022, worstelen de instellingen met een toenemend aantal ‘grondslapers’. Dit leidt tot groeiende frustraties zowel bij het personeel als bij de gedetineerden, waarbij de humane aspecten van detentie steeds meer naar de achtergrond verschuiven.
Ook de beloofde detentiehuizen, bedoeld om de druk op de traditionele gevangenissen te verlichten door kortgestrafte veroordeelden op te vangen, blijven uit. Dit draagt bij aan een klimaat waarin essentiële behoeften van gedetineerden, zoals toegang tot opleidingsprogramma’s en medische zorg, niet langer gegarandeerd kunnen worden. Het falen om individuele detentieplannen te realiseren, ondanks wettelijke verplichtingen, versterkt de indruk dat de gevangenissen ver verwijderd zijn van hun ideale functie als rehabilitatiecentra.
De recente stakingen en de onderliggende frustraties weerspiegelen een dieper liggend probleem binnen het Belgische gevangeniswezen, waarbij het gebrek aan adequate middelen en een humane benadering leiden tot een onhoudbare situatie. Gesprekken met de minister van Justitie hebben tot nu toe niet geleid tot concrete oplossingen, en het is duidelijk dat zonder significante veranderingen, het personeel en de gedetineerden de dupe blijven van een falend systeem.
Deze situatie roept dringende vragen op over de toekomst van het Belgische gevangeniswezen en de manier waarop de samenleving kiest om om te gaan met criminaliteit en rehabilitatie. De voortdurende stakingen zijn niet enkel een teken van onvrede, maar een noodkreet voor fundamentele veranderingen binnen een overbelast systeem.
